مدیریت استراتژیک یک فرایند مدیریتی است که به کمک آن، یک سازمان می‌تواند به صورت مؤثر و کارآمد، اهداف و ماموریت خود را تعیین کرده و راهبردهای لازم برای دستیابی به این اهداف را تعیین کند. به طور کلی، مدیریت استراتژیک یک فرایند تصمیم‌گیری است که در آن، مدیران و صاحبان سازمان، با تحلیل محیط داخلی و خارجی، مجموعه‌ای از اهداف و راهبردهای را برای دستیابی به اهداف تعیین می‌کنند.
در مدیریت استراتژیک، ابتدا ماموریت و اهداف سازمان تعیین می‌شوند. سپس مدیران با توجه به شرایط داخلی و خارجی سازمان، راهبردهایی را برای دستیابی به اهداف تعیین می‌کنند. در این فرآیند، تحلیل SWOT (نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها)، تحلیل PESTLE (عوامل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فناوری، قانونی و محیطی) و تحلیل پنج نیروی رقابتی (رقبا، تهدید جدید، قدرت مذاکره با مشتریان، قدرت مذاکره با تأمین‌کنندگان و تهدید محصولات جایگزین) مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در نهایت، راهبردهای تعیین شده در مرحله قبل، به عنوان الگویی برای تصمیم‌گیری‌های درون سازمانی استفاده می‌شوند و برای اجرا قرار می‌گیرند. برای موفقیت در مدیریت استراتژیک، ارتباط و هماهنگی میان مدیران و کارکنان سازمان بسیار مهم است.
تعریف مدیریت استراتژیک چیست؟
مدیریت استراتژیک به عنوان یک فرایند مدیریتی، به همه فعالیت‌هایی اطلاق می‌شود که به منظور تعیین و اجرای راهبردها و اهداف بلندمدت یک سازمان انجام می‌شود. در این فرایند، مدیران و صاحبان سازمان با تحلیل محیط داخلی و خارجی، تعیین اهداف و راهبردهایی را برای دستیابی به این اهداف انتخاب می‌کنند.
تعریف دقیق‌تری از مدیریت استراتژیک شامل موارد زیر می‌شود:
- تعیین ماموریت و اهداف: در این مرحله، سازمان باید ماموریت و اهداف خود را مشخص کند. ماموریت سازمان شامل تعریف اصلی فعالیت های سازمان و موضوعاتی است که سازمان به آن‌ها متعهد است. اهداف نیز باید با ماموریت سازگار باشند و باید به صورت دقیق و قابل اندازه‌گیری تعریف شوند.
- تحلیل محیط: در این مرحله، سازمان باید محیط خود را تحلیل کند. تحلیل محیط شامل بررسی عوامل داخلی و خارجی سازمان است که می‌تواند بر عملکرد سازمان تأثیر بگذارد، از جمله عوامل اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، قانونی و فناوری.
- تعیین راهبردها: در این مرحله، سازمان باید راهبردهای خود را تعیین کند. راهبردها می‌توانند شامل تصمیم‌گیری‌هایی درباره محصولات، بازارها، تکنولوژی، ساختار سازمانی و منابع انسانی باشند.
- اجرای راهبردها: در این مرحله، سازمان باید اقدامات لازم برای اجرای راهبردهای خود را انجام دهد. این شامل توسعه و پیاده‌سازی برنامه‌ها، تخصیص منابع و کنترل پیشرفت اجرای راهبردها است.
- ارزیابی و بازبینی: در این مرحله، سازمان باید عملکرد خود را ارزیابی کند و بررسی کند که آیا راهبردهای انتخاب شده موفق بوده‌اند یا خیر. این فرایند می‌تواند بهبود راهبردها و برنامه‌های آینده را تضمین کند.
به طور خلاصه، مدیریت استراتژیک به منظور تعیین راهبردها و اهداف بلندمدت سازمان و اجرای آن‌ها برای دستیابی به اهداف طراحی شده، انجام می‌شود. این فرایند به صورت مستمر و پیوسته باید انجام شود تا سازمان بتواند با تغییرات محیطی و رقابتی سازگاری داشته باشد و در بلندمدت موفق باشد.
مفاهیم مدیریت استراتژیک چیست؟
مفاهیم مدیریت استراتژیک شامل موارد زیر می‌شود:
- ماموریت: ماموریت سازمان شامل تعریف اصلی فعالیت‌های سازمان و موضوعاتی است که سازمان به آن‌ها متعهد است. ماموریت باید به صورت کوتاه و مختصر ارائه شده و هماهنگ با اهداف و راهبردهای سازمان باشد.
- اهداف: اهداف باید با ماموریت سازگار باشند و باید به صورت دقیق و قابل اندازه‌گیری تعریف شوند. هدف باید قابل اندازه‌گیری، قابل دستیابی و مرتبط با راهبردها باشد.
- راهبردها: راهبردها شامل تصمیم‌گیری‌هایی درباره محصولات، بازارها، تکنولوژی، ساختار سازمانی و منابع انسانی است. راهبردها باید با هدف و ماموریت سازگار باشند و برای دستیابی به اهداف تعیین شده، قابل اجرا باشند.
- تحلیل : SWOT تحلیل SWOT یک ابزار مهم در مدیریت استراتژیک است که به منظور تحلیل نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای داخلی و خارجی سازمان استفاده می‌شود.
- تحلیل : PESTLE تحلیل PESTLE به منظور تحلیل عوامل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فناوری، قانونی و محیطی استفاده می‌شود که می‌تواند برای تعیین راهبردهای سازمان مفید باشد.
- ماتریس: BCG ماتریس BCG یک ابزار مهم در تحلیل محصولات سازمان است که برای تعیین موقعیت رقابتی محصولات و تعیین سهم بازار آن‌ها استفاده می‌شود.
- اجرای راهبردها: برای اجرای راهبردها، سازمان باید اقدامات لازم را انجام دهد که شامل توسعه و پیاده‌سازی برنامه‌ها، تخصیص منابع و کنترل پیشرفت اجرای راهبردها است.
- ارزیابی و بازبینی: ارزیابی و بازبینی عملکرد سازمان و راهبردهای آن، به منظور بهبود راهبردها و برنامه‌های آینده، انجام می‌شود.
- فرایند استراتژیک: فرایند استراتژیک به مجموعه فعالیت‌هایی گفته می‌شود که به منظور تعیین و اجرای راهبردها و اهداف بلندمدت سازمان انجام می‌شود. این فرایند شامل تعیین ماموریت و اهداف، تحلیل محیط داخلی و خارجی، تعیین راهبردها، اجرای راهبردها و ارزیابی و بازبینی عملکرد سازمان است.
هر یک از این مدل‌ها با توجه به نیاز و شرایط سازمان، می‌توانند برای تحلیل و تعیین راهبردها و اهداف سازمان مورد استفاده قرار گیرند.
جمع‌بندی
در این بحث، به بررسی فرآیند مدیریت استراتژیک و انواع مدل‌های مدیریت استراتژیک پرداختیم. فرآیند مدیریت استراتژیک شامل مراحل تعیین ماموریت و اهداف، تحلیل محیط، تعیین راهبردها، اجرای راهبردها، ارزیابی و بازبینی و ارتقای استراتژیک است. همچنین، مدل‌های مدیریت استراتژیک شامل مدل SWOT، مدل پنج نیروی رقابتی پورتر، مدل ماتریس BCG، مدل ماتریس مک‌کینزی، مدل ماتریس آنساف، مدل ماتریس اولویت‌بندی و مدل استراتژی دستکاری هستند. انتخاب مدل مناسب برای تحلیل و تعیین راهبردها بستگی به شرایط و نیاز سازمان دارد. این فرآیند و مدل‌ها در بهبود عملکرد و تحقق اهداف سازمانی نقش مهمی دارند.
بدون دیدگاه